سوالات درس 9 مطالعات نهم

1- اوضاع سیاسی ایران هنگام تأسیس حکومت صفوی چگونه بود؟

حکومت واحد و قدرتمندی نداشت و دچار تفرقه و تجزیه شده بود. حاکمان بخش هایمختلف ایران با هم در جنگ بودند. به همین دلیل، امنیت و آرامش شهرها و روستاهااز بین رفته و امور کشور مختل شده بود سلطان عثمانی خود را خلیفه مسلمانان می دانست و علاوه بر سرزمین های همجوار،به ایران نیز طمع داشت. در شما ل شرقایران)ماوراءالنهر(، ازبک ها قدرت گرفته بودند و به مرزهای ایران می تاختند.

2- حکومت صفوی چه زمانی شکل گرفت؟

در ابتدای قرن 10 ق با به قدرت رسیدن به نام اسماعیل،یکی از نوادگان شیخ صفیالدین اردبیلی.

3- شیخ صفی الدین اردبیلی که بود و مهمترین طرفدارانش که بودند؟

شیخ صفی) 735 650 ق(که از صوفیان معروف زمان خود بود، خانقاهش دراردبیل مورد توجه مردم و حاکمان محلی بود. صوفیان بیشتر وقتشان را در خانقاه بهذکر گفتن و انجام دادن مراسم خاص خود می گذراندند. پس از شیخ صفی، اداره خانقاه در خانواده او موروثی شد. مهم ترین طرفداران خانقاه شیخ صفی ا یل هایمختلف ترک بودند که به قزلباش٭ شهرت داشتند.

4- شاه اسماعیل صفوی چگونه به قدرت رسید واقدامات وی پس از تاجگذاری چه بود؟

اسماعیل صفوی به کمک نیروی نظامی قزلباش ها، نخست شروانشاهان و آققویونلوها را شکست داد و پس از تسلط یافتن بر تبریز، خود را شاه ایران خواند.

یکی از اقدام های مهم وی پس از تاج گذاری، رسمی کردن مذهب شیعه بود. سپسحاکمان مناطق مختلف را یکی پس از دیگری از میان برداشت و با شکست دادنازبک ها در خراسان، بر سراسر ایران مسلط شد.

5- موفقیت های سیاسی ونظامی شاه اسماعیل صفوی چه نتایجی داشت؟

حکومت کشور ما یکپارچه و نیرومند شد؛ به طوری که قلمرو آن به حدود قلمرودوره ساسانیان رسید. حکومت صفوی

همچنین همه اقوام ایرانی را زیر حاکمیت خود گرفت و موجب هم بستگی و اتحاد بیشتر ایرانیان شد.

6- چرا عثمانی ها به ایران حمله کردند وعلت شکست صفویان از آنان چه بود؟

سلطان عثمانی که از شکل گیری سلسله قدرتمند و شیعه مذهب صفویه ناخشنود بود،با سپاهی عظیم راهی ایران

شد. در چالدران)در نزدیکی شهر خوی امروزی( سپاه عثمانی به کمک سلاحهای آتشین مانند توپ و تفنگ که سپاه ایران از آنها بی بهره بود، پیروز شد.

پس از جنگ چالدران، تبریز به اشغال عثمانی ها در آمد اما مقاومت و مبارزه مردمآنها را وادار به عقب نشینی کرد.

7- چه کسی حکومت صفوی را تثبیت کرد وعلت جابجایی پایتخت توسط او چه بود؟

تهماسب،(پسر شاه اسماعیل) با سر و سامان دادن به اوضاع داخلی و دفع حملههای ازبکان و دولت عثمانی،سبب تثبیت حکومت شد او پایتخت را از تبریز بهقزوین انتقال داد؛ زیرا تبریز همواره در معرض هجوم سپاه عثمانی بود.

8- زمان کدام شاه اوج قدرت صفویان است و چند نمونه از اقدامات وی را ذکر کنید.

شاه عباس اوّل)پنجمین شاه صفوی(

شکست ازبک ها و عثمانیان

انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان و تلاش برای آبادانی آن

9- علل ضعف وسقوط سلسله صفوی چه بود؟

ناتوانایی وبی لیاقتی پادشاهان صفوی پس از شاه عباس اوّل

. سیاست کشتن و کور کردن شاهزادگان

بازداشتن شاهزادگان از حکومت ولایت ها و آموختن شیوه کشورداری

اختلاف و درگیری میان مقام های کشوری و لشکری وبازماندن از انجام مسئولیتهای مهم خود

فراگیری هرج و مرج در کشورو مختل شدن امور حکومت

10- اوضاع نابسامان اواخر دوره صفویه سبب سلطه چه کسانی بر قسمتی از ایران شد؟

گروهی از افغان ها در قندهار سر به شورش برداشتند و پس از پیروزی بر حاکم آنولایت، به سوی اصفهان حرکت کردند. سلطان حسین صفوی تسلیم شد و محمودافغان، بر پایتخت و قسمت هایی از ایران مسلط شد.

11- صفویان کشور را چگونه اداره می کردند؟

در رأس حکومت شاه قرار داشت. شاهان صفوی، اختیارات زیادی داشتند و بااستبداد بر کشور حکومت می کردند. همه مقام های کشوری و لشکری مطیع فرمان شاه بودند و اجازه نداشتند مخالف خواست و اراده او عمل کنند

. بعد از شاه، وزیر بزرگ قرار داشت که به او اعتمادالدوله نیز می گفتند. او مسئولامور اداری و مالی کشور بود اما در مقابل شاه قدرت و اختیار چندانی نداشت.

فرماندهان نظامی نیز در اداره حکومت صفوی نقش بسیار مهمی داشتند و علاوه برفرماندهی سپاه، معمولاً حاکم ولایت های مهم نیز بودند.

12- قزلباش ها چه جایگاهی در دولت صفوی داشتند؟(چرا شاه عباس از حکومت قزلباشها کاست؟)

تا زمان شاه عباس اوّل، سران ا یل های قزلباش حاکم ولایت های مختلف ایران بودند

. شاه عباس اوّل برای تقویت حکومت مرکزی و جلوگیری از نافرمانی و بی نظمیسران ا یل های قزلباش، حکومت ولایت ها را از آنان از گرفت و به افرادی غیر ازقزلباش ها سپرد. همچنین در کنار سپاه قزلباش، سپاه جدیدی از افراد غیرقزلباشتشکیل داد و با کمک گرفتن از اروپاییان، این سپاه را به تفنگ و تو پ مجهز کرد.

13- حکومت صفویان با کدام دوره زمانی از تاریخ اروپا همزمان است؟

کشورهای اروپایی، قرون وسطا یا عصر تاریکی را پشت سر گذاشته و وارد قرونجدید شده بودند.

قرن های شانزدهم تا نوزدهم میلادی را در تاریخ اروپا قرون جدید می نامند.

14- در قرون جدید چه تحولاتی در اروپا شکل گرفت؟

اوضاع سیاسی و مذهبی اروپا دگرگون شد و درنتیجه آن پیشرفت های علمی،فرهنگی و اقتصادی چشمگیری به وجود آمد که به اختراعات و اکتشافات مهمی انجامید.

15- پیشرفت در چه زمینه هایی سبب روی آوردن اروپاییان به استعمار کشورهای دیگر شد؟

اروپاییان با توسعه صنعت کشتی سازی و وسایل دریانوردی توانستند را ههایدریایی و سرزمین های جدیدی را کشف کنند. دریانوردان اروپایی با گذشتن ازاقیانوس اطلس، قاره آمریکا را کشف کردند. آنان، با دور زدن قاره آفریقا، بهاقیانوس هند و خلیج فارس رسیدند. اروپاییان با کشتی های بزرگ و مجهز به توپهای جنگی به سرزمین های دیگر رفتند

و بخش های وسیعی از قاره های آمریکا، آفریقا و آسیا را مستعمره خود کردند.

16- اولین کشورهای استعمارگر را نام ببرید.

کشورهای پرتغال، اسپانیا، انگلستان و فرانسه پیشگامان استعمار بودند.

17- اقدام صفویان در مقابل تصرف سواحل جنوبی ایران توسط پرتغالی ها چه بود؟

در اوایل حکومت صفوی، پرتغالی ها جزایر و سواحل جنوبی ایران را تصرف کردهو تجارت خلیج فارس و دریای عمان را در اختیار گرفته بودند شاه اسماعیل صفویبه دلیل نداشتن کشتی جنگی نتوانست در برابر پرتغال ی ها کاری از پیش ببرد شاهعباس اوّل از رقابت انگلیسی ها و پرتغالی ها استفاده کرد و به کمک کشتی هایجنگی انگلستان، پرتغالی ها را از سواحل و جزایر ایران بیرون راند.

18- چه عواملی سبب تقویت روابط ایران واروپا در دوره صفویه می شد؟

-- کاستن از فشار حملات عثمانی ها به خاک اروپا به دلیل هجوم پیاپی عثمانی ها بهایران و اروپا

-- تمایل برای گسترش روابط تجاری خود با دیگر کشورها به دلیل تأسیس شرکتهای بزرگ تجاری